NAVIGERENDE DUIVEN

Postduiven staan erom bekend dat ze grote afstanden afleggen om terug te komen bij hun ‘hok’. Diverse vogels kunnen zelfs in dichte wouden kilometers verderop voedsel gaan zoeken, en toch hun eigen nestholte weer terugvinden. Ook de routes van verschillende soorten trekvogels en de relatief zeer kleine (rust)plaatsen die ze op deze immense route steeds weer weten te vinden doen je versteld staan. Hoe doen deze vogels dit eigenlijk?

Combinatie van zintuigen

Helemaal zeker weten we dit nog niet, maar er zijn een groot aantal onderzoeken gedaan die ons in elk geval in de juiste richting wijzen. In elk geval zijn er grote verschillen in de mate waarin vogels bepaalde zintuigen gebruiken voor hun navigatie. Zelfs binnen een soort kunnen er verschillen zijn. Een bepaalde ‘lijn’ postduiven kan bijvoorbeeld meer vertrouwen op één bepaald zintuig, terwijl duiven met een andere afstamming zich weer meer op het andere zintuig berusten.

Zon, Magnetisme en Reuk

In elk geval gebruiken veel vogels de stand van de zon (of sterrenhemel) om de juiste richting te kiezen. Om bijvoorbeeld de zon te gebruiken als navigatiemiddel hebben ze daarom ook automatisch een gevoel voor tijd: ze moeten weten dat de zon ’s ochtends ongeveer in het oosten staat en via het zuiden naar het westen draait.  

Voor ons is het moeilijk voor te stellen, maar het lijkt er op dat sommige soorten vogels, waaronder postduiven, het magnetisch veld van de aarde kunnen ‘voelen’, en hun richting daardoor kunnen bepalen. Ze hebben dus een soort ingebouwd kompas als zintuig. De neus en snavel worden genoemd als de plaats waar dit zintuig zich zou moeten bevinden, maar helemaal zeker is dit niet. Door diverse proeven is wel bij diverse soorten aangetoond dat magnetisme inderdaad van invloed is op de te vliegen richting. Ook reuk speelt een grote rol, duiven kunnen hun hok ruiken maar maken ook op basis van hun eerder gemaakte vluchten een ‘kaart’ in hun geheugen op basis van geuren, het magnetisch veld en zichtbare omgevingskenmerken.

Oorlogshelden

In de Eerste en Tweede Wereldoorlog werden postduiven nog op grote schaal gebruikt om berichten over te brengen. Ze vonden hun ‘thuishok’ zelfs wanneer dit hok zich op een oorlogsschip bevond wat af was gedreven of verder was gevaren. Er zijn zelfs diverse duiven die onderscheidingen hebben ontvangen naar aanleiding van hun heldendaden tijdens deze twee oorlogen.

Zo kennen we de Franse “Cher Ami” (“Beste Vriend”) Die het Franse Oorlogskruis ontving voor het overbrengen van een bericht dat de levens redde van 194 geallieerde soldaten tijdens de Eerste Wereldoorlog. Ze wist, nat van het bloed, net op tijd haar bericht af te leveren terwijl ze niet alleen aan één oog blind was, maar tijdens haar vlucht ook nog als gevolg van Duits geweervuur een schotwond in de borst had en één van haar poten zodanig doormidden was geschoten dat het slechts nog aan een pees bungelde. Helaas overleed deze volhardende duivin enkele maanden na haar heldendaad mede als gevolg van haar verwondingen.